In het waterrijke Dordrecht, waar grachten eeuwen van Hollandse geschiedenis weerspiegelen, is een krachtige stem tot zwijgen gebracht. Marianne Noble, blueszangeres, overleed vandaag op 78-jarige leeftijd en laat een erfenis achter die net zo verweerd en authentiek is als de Mississippi Delta-klanken die ze zes decennia lang vertolkte.
Geboren als Marian Vroege in 1946, was Noble – die afwisselend optrad als Marian Nobel en Marianne Noble – net aan het settelen in een nieuw huis in de Bleyenhoek, een bescheiden overwinning in het slothoofdstuk van haar leven. Volgens media was de oorzaak een kwaadaardige longtumor die was uitgezaaid, misschien wel een wrange echo van de sigaretten waarvan ze bekende er 63 jaar lang ’40-50 per dag’ te hebben gerookt – tot ze er uiteindelijk mee stopte na een ernstig hartinfarct in februari 2023.
“Ik dacht dat ik niet kon stoppen, maar ik kon het wel”, vertelde ze vorig jaar aan de Hartstichting in een openhartig interview. “Mijn lichaam had me een waarschuwing gegeven.” Net als vele bluesvrouwen vóór haar – van Memphis Minnie tot Etta James – was Nobles relatie met haar ondeugden gecompliceerd, eerlijk, en uiteindelijk onderdeel van het authentieke pakket dat haar optredens deed resoneren met waarheid.
Nobles muzikale reis begon eind jaren zestig met haar debuutsingle ‘My Mother’, waarmee ze de aandacht trok van Hans Vermeulen die haar uitnodigde om op te treden met zijn band Sandy Coast, een van Nederlands meest invloedrijke rockgroepen van die tijd. Zoals Sandy Denny die aanmeerde bij Fairport Convention of Janis Joplin die Big Brother and the Holding Company vond, was het een van die toevallige ontmoetingen die een muzikale koers kunnen bepalen.
Door de jaren zeventig heen bracht ze verschillende singles uit, waaronder ‘Take Me to Your Leader’, ‘Good Times Are Coming’ en ‘Deep Down Inside’, waarmee ze een solide maar onderschatte catalogus opbouwde die de overgang van die tijd weerspiegelde – van psychedelisch optimisme naar iets harder en realistischer – niet anders dan de verschuiving van Jefferson Airplane naar Jefferson Starship, maar met een uitgesproken Nederlandse sensibiliteit.
Nobles carrière vond een onverwachte coda in 2018 toen ze op 71-jarige leeftijd deelnam aan RTL 4’s ‘The Voice Senior’, de finale haalde en haar verweerde, doorleefde stem introduceerde aan een nieuwe generatie die anders misschien de stille volharding van haar muzikale reis had gemist. Het was een renaissance in de nadagen van haar carrière die haar de bredere erkenning bracht die, zoals voor zoveel muzikanten die werken in de schaduw van de spotlights van de industrie, haar grotendeels was ontgaan tijdens haar beste jaren.
Haar dochter Menke, zelf muzikant die vaak met Noble optrad in Dordtse gelegenheden, maakte het overlijden bekend via sociale media, wat een stroom van herinneringen op gang bracht van degenen die Nobles optredens door de decennia heen hadden meegemaakt.
Nu het nieuws van haar overlijden de wateren van Dordrecht overstijgt, is het goed om op te merken dat Noble behoorde tot die generatie Europese bluesartiesten die begrepen dat authenticiteit niet gaat over waar je geboren bent, maar over hoe eerlijk je de ontberingen van het leven kunt vertalen naar drie akkoorden en de waarheid. Net als Alexis Korner in Londen of Champion Jack Dupree in Halifax, vond Noble in de blues een taal die nationale grenzen oversteeg.
Haar heengaan sluit weer een hoofdstuk in de onderschatte bluesgeschiedenis van Nederland – een scene die, zoals zoveel Europese bluesgemeenschappen, te vaak haar talenten heeft zien wegglippen met te weinig eerbetoon. Maar voor degenen die haar hoorden, die getuige waren van de vrouw die “op elke foto met een peuk” stond, transformerend de worstelingen van het leven in lied, blijft Nobles stem onuitwisbaar.
Zoals ze het zelf misschien op haar kenmerkend directe manier zou hebben uitgedrukt: “Doe iedereen de lieve groetjes.”