‘So what’s Next?’ zet Muziekgebouw Eindhoven op zijn kop

Afgelopen weekend vond in het  Muziekgebouw in Eindhoven en eromheen in de stad op verschillende podia weer het ‘So what’s Next ?’ festival plaats. Een festival met een zeer diverse en brede programmering waardoor de naam ’jazzfestival’ eigenlijk de lading niet meer dekt. Op zaterdag werden er in het Muziekgebouw maar liefst 7 plekken ingericht voor het publiek om van de meest uiteenlopende muziek te kunnen genieten. Niet alleen de grote en de kleine zaal waren in constant roulerende toerbeurt , maar ook op alle andere denkbare plaatsen in het gebouw waren podia en DJ booths ingericht. Met maar liefst 18 acts om uit te kiezen was de keuze meer dan reuze. De organisatie had een mooie indeling gemaakt en ook aan de inwendige mens was goed gedacht.

In de grote zaal werd ‘So what’s next ?’ om half vijf precies afgetrapt met een optreden van het oorspronkelijk uit Berlijn afkomstige DJ/producers-collectief Jazzanova.

Jazzanova is vooral bekend van hun remixes, en compilatiealbums waarbij ze bestaande nu-jazz, chill funk en fusion remixen tot extreem coole albums, die het altijd erg goed doen op feestjes bij mensen met coltruien en moeilijke brillen. De grote zaal was wel degelijk al goed gevuld voor een optreden op de middag.  Het blijkt lastig te zijn om muziek die niet als live muziek is bedoeld toch goed live brengen. DJ Amir stond in het middelpunt, en legde de muzikanten zijn wil op. Het niveau van de musici was iets teleurstellend. Wellicht had de set beter geklonken als het een DJ-set was geweest. Een band is maar zo goed als haar zwakste schakel en dat was bij Jazzanova de zanger. Timide en zacht zingend, timing niet goed, het was geen beste dag voor hem waardoor helaas de hele set van Jazzanova wat bleekjes bleef.

Direct na Jazzanova tapte de inmiddels 82-jarige Hans Dulfer in ‘The Club’ uit een totaal ander vaatje. Nog altijd geliefd bij de jazzliefhebber Hans ‘Big Boy’ Dulfer liet er met zijn band geen gras over groeien. In hoog tempo joegen ze temperatuur steil omhoog. Het publiek genoot vanaf de eerste tonen. Heerlijk om de oude Dulfer zo tekeer te zien gaan. Nog altijd sprak hij de set totaal onverstaanbaar aan mekaar door zijn saxofoon microfoon, en nog altijd speelde hij met een brede grijns. Legend. Zoals gezegd het tempo lag hoog, erg hoog. Acid rock jazz, of gewoon Dulfer jazz, hoe je het ook wil noemen. De bassist verdient wel een dikke pluim overigens. Bij Dulfer ging de man echt los, hij kreeg en nam het podium. Ishaq bediende zich van een totaal eigen, soort van archaïsche eigen techniek die weinig subtiel te noemen is, maar die bij Dulfer goed werkt en heel opwindend was om te horen en te zien. Applaus! Naast Dulfer op de baritonsax Koen Schouten, die we allemaal kennen van zijn bijdragen aan de muziek van Caro Emerald bijvoorbeeld. Heerlijk die een-tweetjes tussen Dulfer en Schouten. Als een bandje zo lekker staat te scheuren en het publiek zo laat genieten, dan is een uur speeltijd echt veel te snel om. Dat Dulfer maar 120 jaar mag worden en blijft spelen.

Een van de publiekstrekkers op dit festival zou de inmiddels 85-jarige Archie Shepp moeten zijn geweest. Helaas kwam kort voor het festival het nieuws dat Shepp is opgenomen in een ziekenhuis. De organisatie moest dus op zoek naar een vervanger. De grondleggers van de avant garde jazz zijn helaas op Shepp na allen al overleden, dus een vergelijkbare act was niet mogelijk. Dan maar totaal wat anders. Kraak & Smaak, het Nederlandse producers-trio van Oscar de Jong, Mark Kneppens en Wim Plug viert al jaren succes over de hele wereld met hun dance en electro pop/disco muziek. In Eindhoven trad de Kraak & Smaak live band in de grote zaal, die bijna vol was bij hun opkomst.

De band uit Leiden knalde vanaf het begin van het podium af, en kreeg de zaal lekker mee. Zangeres Berenice van Leer (juist ja, de dochter van Focus legende Thijs van Leer) wist als geen ander een zaal te bespelen. Live bewoog de band zich toch meer in het doorsnee disco- en funksegment dan we dat van Kraak & Smaak op plaat gewend zijn. Een enorm goede feestband is het, die je zo een kampioensfeest van een dames hockeyclub volledig plat ziet spelen. Net als bij Jazzanova was op ‘So what’s Next? ‘ een DJ-set wellicht beter tot zijn recht gekomen.

In een sneltreinvaart naar de kleine zaal dan, waar het Ashley Henry trio al begon. Het trio, in klassieke opstelling van drums, bas en piano speelde verrassend traditionele jazz tijdens hun set. Jammer dat de vocalisten van zijn laatste album ‘Beautiful Vinyl Hunter’ er niet waren om de set wat op te kleuren.

De band speelde lekker relaxed en laid back, waarbij naast Henry zelf, de drummer er erg positief uitsprong. Hij speelde vol van expressie, lichtjes, dan weer ferm, en technisch erg goed. Henry zelf is de king of cool, en speelde met het gemak van iemand die dit al zijn hele leven doet. Een erg sterk optreden, waar je als enige kritiek van zou kunnen zeggen dat het wel heel erg ‘relaxed’ ging. Ook hier speelde natuurlijk mee dat de artiesten in festivalsetting slechts een uur de tijd hadden om een mooie set neer te zetten.

Met een nieuw album dat net een dag uit was, kwam Lady Blackbird naar Eindhoven voor het allereersten live concert van haar Europese tournee. Wellicht dat daardoor de soundcheck veel langer duurde dan voorzien, waardoor het programma van de avond gehaaster afgewerkt moest worden. Uiteindelijk begon Lady Blackbird een half uur te laat. Als je een setje van een uur kan spelen, dan is dat best lang.

Lady Blackbird wordt gepromoot als de nieuwe grand dame in de soul en de jazz. Met koppen als “Go see her before she goes Galactic” en het vers beluisterde album nog vers in de oren waren de verwachtingen dan ook enorm hoog gespannen. De presentatrice in Eindhoven durfde het zelfs aan om Lady Blackbird met niemand minder dan Nina Simone te vergelijken. Het optreden viel echter wat tegen, enorm tegen zelfs. Dan heb je een uur voor je set, begin je met een erg vervelend intro op band van zeker 10 minuten. Als dan je bandleden gewoon een voor het podium op komen lopen, alsof ze de hond waren uitlaten, is dat een beetje een tegenvaller. De uitdossing waarmee Lady Blackbird echter even later zelf het podium opkwam was zeker geen tegenvaller. Ze droeg lingerie, en een soort van zwarte vitrage om haar heen gedrapeerd, en op haar hoofd een maf hoofddeksel waarin wellicht een halve struisvogel was verwerkt.

Het optreden maakte de hoge verwachtingen dus niet waar. Het album is inderdaad fenomenaal goed. Dat was haar band zeker niet. Ze waren ook nog totaal niet op elkaar ingespeeld, en Lady Blackbird zelf was zichtbaar en merkbaar zenuwachtig. Een prachtig nummer als ‘Blackbird’ werd zo in de basis te ruw en hard gespeeld dat werkelijk alle nuances verdwenen. Hierdoor kon de zangeres niet anders dan op volle kracht zingen waar dat nu juist niet moest. Het optreden was een teleurstelling, velen liepen de zaal uit na een paar nummers. Te hopen is dat dit de komende tijd voor haar verbetert. Op basis van het album mogen we nog heel veel verwachten van Lady Blackbird.

In de kleine zaal (schande) zat het publiek al op tijd te wachten voor wat zeker de meest verrassende naam op het affiche was. De Yellowjackets kwamen naar Eindhoven. De ooit vier decennia geleden door gitarist Robben Ford opgerichte band is inmiddels iconisch groot in de jazzwereld, en heeft zichzelf geëvolueerd van een op fusion/rock gebaseerde band tot een jazzband die werkelijk alle genres beheers en die in pianist Russell Ferrante een componist van wereldklasse in huis heeft. Dat is het andere aspect van de band. Alle leden zijn absolute toppers op hun instrument, en een waar feest om samen te horen spelen. Jongste aanwinst is de Australische bassist Dane Alderson. Nadat Jimmy Haslip als bassist de band verliet werd hij enige tijd vervangen door Felix Pastorius, inderdaad de zoon van Jaco, maar nu speelt Dane de sterren van de hemel bij de band.

De band speelde een mooie doorsnede van hun catalogus, zonder de nadruk te leggen op hun nieuwe album ‘Parallel Motion’. De rust op het podium was bedrieglijk. De gespeelde muziek van onaards niveau. Ferrante stuurde de band waarvan hij lid is vanaf het begin aan. Bob Mintzer op de sax en op de nieuwe Akai Ewi Solo woodwind. Wat een waanzinnige sounds. Will Kennedy achter de drums zat te genieten, dat was duidelijk. Het samenspel was fenomenaal en het is zo mooi te zien dat muzikanten verschrikkelijk hun best doen om iets moois neer te zetten. Een uur Yellowjackets was gewoon veel te kort. Muziekgebouw, haal deze tovenaars terug voor een avondvullende show in de grote zaal! Pure Magie. Een mind boggling optreden.

De Nederlandse zangeres Karsu als headliner programmeren is natuurlijk een gouden greep. De zangeres is tegenwoordig meer in het verre buitenland te bewonderen dan in Nederland. Door haar op deze plek te programmeren werd het begrip ‘jazz’ wel erg ver opgerekt; Haar grootste successen zijn afkomstig uit het populaire tv-programma ‘De Beste zanger van Nederland.  ‘Je suis malade’ is een cover/bewerking van een uit 1973 stammende chanson van Serge Lama. Karsu maakte nog meer indruk op het Nederlandse publiek met haar versie van ‘Hijo de la Luna’, dat Karsu in Eindhoven ook nog eens abusievelijk toeschreef aan de Belgische Belle Perez. Pijnlijk. Laat het Anna Torroja, de zangeres van de Spaanse band Mecano niet horen. Dat is allemaal geen jazz.

Karsu wordt echter terecht gebracht als de nieuwe grote zangeres van Nederlandse bodem. Ze speelde al in Carnegie Hall, het Concertgebouw, ze heeft een stem als een klok en een presentatie die sterrendom in het verschiet laat liggen. Ook in Eindhoven zagen we een indrukwekkende show met veel muzikaal en vocaal bombast. Het soort show waar velen van houden. Theatraal aantrekkelijk, muzikaal was het vooral veel geschreeuw en niet zo heel veel wol. Karsu bracht vooral grote en theatrale gebaren. In deze show geen plek voor reflectie of een klein liedje. Het arrangement van ‘Hijo de la Luna’ was zaterdagavond ronduit verschrikkelijk. Bye Bye piano, hallo zware orkestrale hits uit de synthesizers. Karsu gaat met dit geweld op tournee door Turkije en Azerbeidzjan. MIsschien dat deze aanpak daar wel werkt. Als ze begin volgend jaar in Nederland op clubtour gaat, is het hopen op een veel kleinere, en muzikale aanpak.

Dat is inderdaad de vraag. Dit jaar heeft de organisatie gekozen voor een blend van vooral populaire stijlen, waarbij de jazz een beetje het onderspit heeft gedolven. Dat komt ook omdat Archie Shepp af moest zeggen en dat mede daardoor de nadruk teveel op popmuziek kwam te liggen. Jazzanova en Lady Blackbird maakten hun faam niet waar. Yellowjackets bleken de legenden waarvoor de mensen kwamen. Als ‘So What’s Next?’ als jazzfestival door wil gaan, boek dan meer innovatieve en kwalitatief hoogstaande Jazz zoals Yellowjackets. Een brede programmering voor 2023  is commercieel wellicht aantrekkelijk, maar laat dan de typering ‘ jazz’ voor festival schieten. Niks mis mee.

Foto’s (c) Perrin Oubrie