De weg van Blackwood naar 2025 is er een die weinig bands succesvol hebben weten af te leggen. Ergens tussen de verlaten mijnen van Wales en de glinsterende façades van de moderne muziekindustrie, hebben de Manic Street Preachers niet alleen overleefd, ze zijn geëvolueerd tot iets dat zelfs hun jongere, meer militante zelven met tegenstrijdig respect zouden bekijken.
‘Critical Thinking’, het vijftiende album van de band, komt binnen als een oude vriend die je jaren niet hebt gezien, en die alleen wijzer is geworden. De openingstrack snijdt direct door de moderne obsessie met wellness en mindfulness, waarbij Nicky Wire klinkt als een sardonische profeet die zijn waarschuwingen uitspreekt over een soundtrack die Gang of Four zou hebben doen glimlachen.
Het is echter ‘People Ruin Paintings’ dat zich ontpopt tot het centrale juweeltje van het album. Met zijn dubbelzinnige commentaar op ‘framing’ en perceptie (‘I’ve looked into a million eyes/They all finish dead and destroyed’) levert de band het soort intellectuele puzzel af waar ze patent op hebben. Het is poëzie die rockt, filosofie die danst.
‘Decline and Fall’, mede-geschreven met Squeeze-veteranen Difford en Tilbrook, verenigt de ABBA-achtige pianoflourishes die we kennen van ‘The Ultra Vivid Lament’ met een urgentie die doet denken aan hun vroege werk. Het is alsof de band eindelijk de perfecte balans heeft gevonden tussen hun punk-verleden en hun meer orkestrale ambities.
De aanwezigheid van lang-termijn producer Dave Eringa als co-componist op ‘Out of Time Revival’ voelt als een natuurlijke evolutie. Na decennia waarin hij het geluid van de band hielp vormgeven, van de ruwe energie van ‘Generation Terrorists’ tot de grootsheid van ‘This Is My Truth Tell Me Yours’, heeft hij nu eindelijk ook zijn stem toegevoegd aan het schrijfproces.
‘Dear Stephen’ is misschien wel het meest verrassende nummer, een melancholische reflectie op de vroege Morrissey en Philip Larkin die aantoont dat de band nog steeds moeiteloos tussen popcultuur en literatuur kan navigeren. Het is een nummer dat alleen geschreven kon worden door mensen die lang genoeg hebben geleefd om de ironie van hun eigen jeugdige obsessies te waarderen.
Het zelfvertrouwen van de band blijkt niet alleen uit de muziek, ook uit de release-strategie: elf verschillende formats in de voorverkoop, van vinyl tot cassette, suggereert een band die weet dat ze iets bijzonders in handen hebben. Ze hebben gelijk. Dit is een album dat met elke beluistering groeit, layers ontvouwt, nieuwe betekenissen prijsgeeft.
Met ‘Critical Thinking’ bewijzen de Manic Street Preachers dat ze nog steeds een van de meest relevante stemmen in de Britse rockmuziek zijn. Het is geen revolutie – daarvoor is de band te wijs geworden – een verfijning van alles waar ze goed in zijn. Een dikke 8, waarbij alleen het ontbreken van complete muzikale innovatie een 9 in de weg staat.
In een tijd waarin veel van hun tijdgenoten of zijn verdwenen of verworden tot nostalgie-acts, blijven de Manics vooruitkijken zonder hun verleden te verloochenen. Ze zijn als die zeldzame schrijver die met elk boek wijzer wordt, die zeldzame wijn die met elk jaar rijker wordt. De bibliofielen van de Britse rock hebben nog steeds genoeg pagina’s te vullen, en als dit album één ding bewijst, is het dat hun pen nog lang niet droog is. (8/10) (Columbia)