“De waarheid is vreemder dan fictie – niets verwondert mij nog.” Was getekend: Early James in ‘Nothing Surprises Me Anymore’. Nee, een vrolijke jongen is hij niet. ‘Medium Raw’ is de getuigenis van een tobber, iemand die de wereld en vooral zichzelf beschouwt met een immer duister randje.
Die wereld is in de eerste plaats Troy in Alabama, een van de zuidelijke staten van de VS; de Yellowhammer State, de Cotton State, maar ook Home of Dixie. Het is bovenal de geboortegrond van Fredrick James Mullis Jr. Het broeit er vrijwel permanent – en niet alleen vanwege het klimaat met zweterige zomers die de huid klam maken en de tong als leer laten aanvoelen. Het is er ongemakkelijk door enorme contrasten die de bevolking verdelen. Een mens voelt zich er snel verlaten en alleen. Het is ironisch genoeg de perfecte voedingsbodem voor getormenteerde poëten die hun emoties onderdak geven in teksten die ertoe doen.
Nee, ‘Medium Raw’ is geen gemakkelijke plaat, tenminste niet als je de diepere lagen wilt doorgronden. Early James schildert verhalen, omlijst in een mix van Americana, folk, blues en een toefje rock, vakkundig en bijna filmisch vervat in een mix die klinkt als de soundtrack onder een Tarantino-rolprent. Dan Auerbach, voor deze gelegenheid producer, verstaat als geen ander de kunst om met minimale instrumentale bezetting dat broeierige, bijna beklemmende sfeertje te scheppen. Een dobro, upright akoestische bas, een enkele elektrische gitaar, eenvoudige drums, vooral niks overbodigs. Voeg daar de rauwe vocalen van Early James aan toe en je hebt een plaat die alles in zich heeft om een klassieker te worden.
Daarmee zou het een mooie traditie voortzetten van monumentjes die in Honky Chateau – eigenlijk Château d’Hérouville – het levenslicht zagen. Ja, natuurlijk ‘Honky Chateau’ zelf van Sir Elton, maar tal van iconische acts namen materiaal op in het Franse kasteel: Fleetwood Mac, Pink Floyd, Iggy Pop om een paar te noemen. En dat terwijl opnemen in dit kasteel geen sinecure is: het is nu eenmaal geen studio.
In een interview op Bandcamp vertelt de singer-songwriter hoe de plaat tot stand is gekomen. Een oud mengpaneel uit de jaren vijftig stond in een van de kamers op de bovenetage, kabels werden langs de trappen naar beneden uitgerold naar de diverse slaapkamers waar de muzikanten hun apparatuur hadden geïnstalleerd, in het geval van Early James zelf betrof dat enkel een kleine versterker en een microfoon. Alles werd zoveel mogelijk in één keer opgenomen: rauw, eerlijk, direct, zonder overdubs. Zonder het wegwerken van ruis en brommetjes, zoals in het intro van ‘Dig To China’. Volgens James kun je de ziel van het kasteel in de opnames horen. Luister naar ‘Tinfoil Hat’ en je begrijpt wat de Amerikaan bedoelt: de muzikanten staan in aparte kamers, maar het klinkt alsof ze samen in de hal staan, waar de gitaren tegen de muren echoën. ,,Het klonk fantastisch.”
Misschien zijn het juist de uitdagingen van Honky Chateau die de plaat het specifieke karakter en de authenticiteit meegeven. De teksten krijgen op deze manier de lading die de songs zo ijzersterk maken. Zo wordt ‘Medium Raw’ een plaat die leeft, die je beleeft. Hoor het klaaglijke ‘’I Could Just Die Right Now’, een blues zoals een blues hoort te zijn, met een kwelling die elke vezel raakt: ‘Well, I could just die right now, fact I don’t mind if I do. It gets worse before it gets better, I’m pretty good in singing the blues’.
Luister dan naar het contrast met het uptempo ‘Gravy Train’ dat bijna zorgeloos klinkt. Pijnlijk zorgeloos, dat wel. Er zijn alleen dromen en de hoop, maar alles komt goed. Wat deze songs met elkaar verbindt, is de oprechte emotie die in elke gezongen noot klinkt. Dat maakt ‘Medium Raw’ een van de puurste platen die Honky Chateau ooit prijsgaf. (9/10) (V2 Records)