Melanie Safka, de ‘ongekroonde koningin van Woodstock’ en een van de belangrijkste en succesvolste singer-songwriters van de jaren 1970, overleden op 23 januari 2024. Dit is zojuist aan Maxazine gemeldt door haar platenmaatschappij.
Melanie werd geboren in Astoria, New York op 3 februari 1947. Ze studeerde aan de American Academy of Dramatic Arts, terwijl ze tegelijkertijd een zangcarrière nastreefde in de koffiehuizen en folkclubs van Greenwich Village.
Onder invloed van de folk scene van die tijd, maar ook van Edith Piaf, Kurt & Weill, jazz zangeres Blossom Dearie en haar eigen moeder Polly, zelf een jazz zangeres, baarde Melanie meteen opzien, een tengere figuur die een stem als een stoomwals kon ontketenen.
Tijdens een auditie voor een rol in een dramatische productie van het volkslied ‘Barbara Allen’ in 1967 ontmoette Melanie Peter Schekeryk, die haar manager, producer en het jaar daarop haar man werd. In eerste instantie geïntrigeerd, en vervolgens betoverd door haar liedjes en haar uitgesproken onconventionele benadering ervan, introduceerde hij haar bij zijn werkgevers, het productiebedrijf Hugo and Luigi en Melanie maakte haar debuut als achtergrondzangeres op een van haar eigen composities, de opname van ‘Love In My Mind’ door de meidengroep Mommy.
Melanie trad later dat jaar in dienst bij Columbia Records, waar ze twee singles uitbracht – het kenmerkende ‘Beautiful People’ en ‘Garden In The City’ – voordat ze, na de weigering van platenbaas Clive Davis om een album uit te brengen, vertrok naar Buddah Records in oktober 1968. Haar debuutalbum kwam slechts twee maanden later uit, maar het was haar optreden op Woodstock in augustus 1969 dat haar doorbraak betekende, waarbij ze onaangekondigd en volledig onbekend het podium betrad, maar alles voor haar opzij zette.
De ervaring inspireerde Melanie’s eerste Amerikaanse hit, 1970’s ‘Candles in The Rain’, opgenomen met de Edwin Hawkins Singers. Tegen die tijd had ze echter al hits gescoord in Frankrijk, Nederland en Duitsland, markten die haar de rest van haar leven trouw bleven – haar laatste tour, eind 2022, bracht haar terug naar Nederland.
Verdere hits volgden, waaronder ‘Peace Will Come’, ‘What Have They Done To My Song Ma’, ‘The Nickel Song’ en een rauwe cover van ‘Ruby Tuesday’ van de Rolling Stones, terwijl Melanie ook in trek was als songwriter en covers ontving van de New Seekers, Ray Charles, Cissy Houston en zelfs UK rockers Mott The Hoople. Sinds die tijd hebben zo’n 200 verschillende artiesten Melanie’s liedjes opgenomen of op een andere manier herbekeken, waaronder Billie Joe Spears, Nina Simone, Dead or Alive, Miley Cyrus, Alison Moyet, Morrissey, Queen Latifah en Kanye West.
Melanies ster bleef rijzen. Ze was een vaste waarde in het festivalcircuit, met optredens op het Isle of Wight in 1970 en Glastonbury het jaar daarop. Ze kreeg een rol aangeboden tegenover Jim Morrison in een geprojecteerde rockversie van Othello en in 1971 riep Billboard haar uit tot de best verkopende vrouwelijke artiest van het jaar in de Verenigde Staten.
Toen ze echter gefrustreerd raakte over Buddah’s marketing van haar als ‘een schattig klein hippiemeisje’ brak Melanie met het bedrijf om haar eigen Neighborhood Records op te richten – het eerste onafhankelijke label in de rockgeschiedenis dat in handen was van een vrouw.
‘Brand New Key’, haar eerste single voor Neighborhood, stond bovenaan de hitlijsten over de hele wereld, inclusief de Verenigde Staten; het bijbehorende Gather Me album was ook een grote hit. Uit beide bleek Melanie’s eigen ontevredenheid over de manier waarop haar muziek in het verleden op de markt was gebracht; beide toonden ook haar doelbewuste terugtrekking uit de schijnwerpers.
In 1972 kwam Melanie, een volgeling van Meher Baba en levenslange voorvechtster van wereldvrede, in het nieuws toen ze haar eigen carrière in de wacht zette om op te treden als woordvoerder voor UNICEF. Het jaar daarop schrapte ze haar volgende album toen ze ervoor koos om tijd te besteden aan haar pasgeboren dochter Leilah.
Gekoppeld aan albums met een groeiende muzikale en lyrische intensiteit en complexiteit, waren dergelijke acties zelden populair binnen de muziekindustrie. Vroege versies van Melanie’s autobiografie Naked bevatten talloze voorbeelden van de obstakels waarmee ze door de jaren heen werd geconfronteerd. Ook haar songwriting is bezaaid met haar eigen kijk op de valkuilen die vrouwen in de muziekindustrie in de jaren zestig en zeventig te wachten stonden – en die, zei ze onlangs, “nog steeds niet verdwenen zijn. Niet echt.”
Melanie was ook een fervent aanhanger van natuurgeneeskunde, vegetarisme en de natuur – haar vorig jaar gepubliceerde memoires Lake Days was een unieke meditatie over water, de natuur en een jeugd waarin ze genoot van de vrijheden van beide.
Melanie was tevreden met haar eigen muzikale lot en bleef het grootste deel van haar carrière een onafhankelijke artieste. Ze maakte opmerkelijke albums als ‘Ballroom Streets’ (1978), ‘Arabesque’ (1982), ‘Am I Real Or What’ (1985), ‘Precious Cargo’ (1991), ‘Old Bitch Warrior’ (1995) en ‘Ever Since You Never Heard Of Me’ (2010).
Melanie’s studioproductie vertraagde na de onverwachte dood van echtgenoot Peter in 2010. Maar met hun multi-instrumentalist zoon Beau Jarred, goed opgeleid als producer en arrangeur door zijn vader, en dochters Leilah en Jeordie die haar vaak vergezelden, bleef Melanie live spelen, opnemen en regelmatig thuisconcerten produceren voor het plezier van haar enorme internetpubliek.
Begin januari 2024, slechts enkele weken voor haar laatste ziekte, nam Melanie een versie op van Morrissey’s ‘Ouija Board Ouija Board’ voor een aankomend eerbetoonalbum en Nine Inch Nails’ ‘Hurt’, voor wat haar 32e studioalbum zou worden, een verzameling covers met de voorlopige titel Second Hand Smoke.
Onder de andere nummers die gepland stonden voor de plaat, Radiohead’s ‘Creep’, The Moody Blues’ ‘Nights In White Satin’ en Depeche Mode’s ‘Enjoy The Silence’, getuigden allemaal van Melanie’s carrière lang bereidheid om uit de lijn van haar imago te stappen. Schrijnend was dat een van de laatste nummers die aan het programma werd toegevoegd, ‘Everyone Says Hi’ van David Bowie was.
Melanie mocht 76 jaar worden. Met haar overlijden heeft de wereld afscheid moeten nemen van een van de grootste iconen van flower power generatie.
Livefoto (c) Creaitive Commons/ Pat Swayne