Om meteen met de deur in huis te vallen: het gaat goed met Michelle Zauner, heel goed zelfs. Met Japanese Breakfast releaset ze binnenkort haar derde album ‘Jubilee’. De eerste singles daaruit zijn al met open armen zijn ontvangen, o.a. in de Tonight Show van Jimmy Fallon. En daarnaast mag de 32-jarige Amerikaanse zich sinds kort ook auteur noemen. Zelfs bestseller auteur, nu haar eerste boek ‘Crying in H Mart’ bijna bovenaan prijkt in de The New York Times’ Nonfiction Best Sellers List.
Michelle Zauner is relaxt en vertelt ronduit over boek, album en leven; haar leven dat eindelijk weer in een up zit. “Het is echt een onwerkelijke ervaring. Ik ben heel trots en weet niet of ik zoiets nog ooit kan evenaren.” De verwachtingen werden bij het uitbrengen van het eerste boek sterk overtroffen. Net als bij het uitbrengen van haar eerste album ‘Psychopomp in 2016. “Bij ‘Psychopomp’ had ik helemaal geen verwachting of ambitie. Het was eigenlijk meer een album voor mijzelf, dat ik toch maar heb uitgebracht. Met ‘Crying in H Mart’ waren mijn verwachtingen wel hoger. Ik had echt iets te vertellen tegen andere mensen. Maar een bestseller in de NYT boekenlijst…”
Maar Michelle blijft zichzelf en voelt zich nu niet plots een schrijfster die ook muziek maakt. “Nee, ik ben nog steeds in de eerste plaats muzikant. En die heeft dan een boek geschreven. Muzikant ben ik al veel langere tijd. Zo ben ik opgegroeid, daarin heb ik de ervaring opgebouwd.” Ze houdt wel een opening. “Maar wie weet, misschien gaat die verhouding in de toekomst wel een beetje veranderen.”
Het zaadje voor het boek werd geplant in augustus 2018. Toen publiceerde Michelle een essay in The New Yorker, ‘Crying in H Mart’. Een verhaal dat wereldwijd werd opgepikt. “Het essay gaf de aanzet tot het boek. Het is nu het eerste hoofdstuk geworden, een soort overzicht van alle onderwerpen, die ik later verder uitdiep: de relatie met mijn moeder en haar plotse overlijden in 2016. En zeker ook het feit dat zij mijn connectie was tot mijn Koreaanse roots. Zij liet mij die Koreaanse cultuur zien, voelen en zeker ook proeven. Vandaar H Mart in de titel. Dat is een Koreaanse winkelketen waar je allerlei puur Koreaanse ingrediënten kunt kopen en waar je ook kunt eten. Dat doe ik dan ook. H Mart is letterlijk en figuurlijk mijn connectie geworden met mijn moederland, met mijn identiteit.”
Ze woonde als enigst kind met haar ouders in Eugene, Oregon. In 2016 werd haar moeder ziek en ze overleed na een kort maar hevig ziekbed. “Voor het verwerken van de pijn moest ik mijn verhaal kwijt. Tegelijk wilde ik het ook aan anderen vertellen, in al zijn details. Zo kon ik alle herinneringen opnieuw beleven, de dingen die we samen hadden, met alle gevoelens.” Daarbij ontdekte ze dat haar moeder niet alleen belangrijk was als moeder, maar ook als enige link met haar Koreaanse identiteit. “Deze viel plots weg. Ik ben geboren in Seoel, maar opgegroeid in Amerika. Mijn moeder liet me onze cultuur zien, ruiken en ook proeven. Zonder haar dreigde ik me minder Koreaans te voelen.” Door het beschrijven van haar herinneringen, ging ze weer op zoek naar die roots. Het boek heet dan ook voluit: ‘Crying in H Mart: a memoir’. “En die memoires wil nu ook vast houden, nadat ik ze opnieuw heb ontdekt.”
Ook haar debuutalbum ‘Psychopomp’ ging over het verwerkingsproces, maar dan muzikaal. “In het boek worden sommige songs uit dat album aangehaald en verder uitgewerkt. Opener ‘In Heaven’ gaat over onze hond die tot haar verdriet ontdekte dat haar baasje er niet meer was. Dat komt ook in het boek terug. In ‘Rugged Country’ schuift mijn vader mijn moeders trouwring om mijn vinger. Een psychologisch moment: Ik werd de vrouw in huis, om het zo maar te zeggen.” Op de albumhoes van Psychopomp staat een foto van haar moeder, samen met een vriendin. ”Mijn moeder is diegene die haar hand aanreikt. Ze was daar ergens een jaar of twintig… “ Symbolisch.
De aanleiding en het onderwerp van zowel debuutalbum als eerste boek mogen dan dezelfde zijn, ze komen voort uit een verschillende fase van verwerking. “In het boek zit een schrijfperiode van vijf jaar, ‘Psychopomp’ is meteen na haar dood gemaakt, in een soort reflex, in slechts een paar maanden tijd. Ik zat zes maanden in het huis in Eugene en hielp mijn vader met alles. Het enige dat ik voor mijzelf had was het maken van dat album; Heel anders dan bij het schrijven van het boek.”
Na ‘Pychopomp’ bracht Japanese Breakfast in 2017 het album ‘Soft Sounds From Another Planet’ uit. Een alom gewaardeerde plaat, waarin Michelle op zoek ging naar nieuwe muzikale wegen. De toon was veelal donker en melancholisch. En nu is er dan het nieuwe album ‘Jubilee’. Dit is duidelijk een vrolijker album geworden. Misschien mede door schrijfproces van het boek. “Het heeft me zeker geholpen om dingen uit mijn leven te verwerken, of in een perspectief te zetten. Maar daarnaast komt mijn moeders dood ook steeds verder achter me te liggen.”
Ze heeft haar leven nu goed voor elkaar, zegt ze zelf. “Ik heb mijn droombaan, kan over de hele wereld optreden, en mocht zelfs een boek schrijven. Misschien moest ik wel door de moeilijke en verdrietige dingen heen om uiteindelijk een vrolijker album te kunnen maken.” Ze heeft zichzelf ook uitgedaagd om bewust met “iets nieuws te komen. Niet meer de donkere kant, maar juist de andere, zonnige kant, belichten van het menselijke bestaan.”
Ze oogt jeugdig enthousiast, als ze praat over haar nieuwste kind ‘Jubilee’. “Ik heb nu ook veel meer zelfvertrouwen als muzikant, en ook als producer. Ik heb meer ervaring en dat merk ik.” Ze lacht uitbundig: “Het klinkt gewoon beter, haha.” En dat probeert ze ook uit te dragen in haar nieuwe tournee, voorlopig alleen even in Amerika en hopelijk in 2022 ook in de rest van de wereld. “We werken nog steeds met dezelfde band, maar ik ga wel nog enkele gastmuzikanten meenemen, zoals een saxofonist en een violist. Dan klinkt het voller en grootser op het podium.”
Maar wees gerust: “De Japanese Breakfast sound is nog steeds herkenbaar, zeker, maar hij klinkt nu volwassener. Zo is ‘Jubilee’ ook heel divers. Ik wilde elk nummer zijn eigen wereld geven.” Neem bijvoorbeeld ‘Be Sweet’ en ‘Posing In Bondage’, de eerste twee singles die ogenschijnlijk mijlenver van elkaar af liggen, maar toch typisch Michelle Zauner zijn… “Maar het visitekaartje van ‘Jubilee’? ‘Paprika’, daarom ook het openingsnummer. Het weerspiegelt mijn ambitie in muziek, in alles wat je daarna op dit album gaat horen.”
Ambitie, voorspoed. Michelle Zauner heeft het goed voor elkaar. Gepast sluit ze een openhartig gesprek af, met een wijsheid: “Maak ruimte voor de vrolijke kanten van het leven.” Een wijsheid die niet toevallig volledig parallel loopt met haar nieuwe album ‘Jubilee’.
