Donderdag 8 mei 2014 ging de theatervoorstelling ‘ANNE’ in première in Theater Amsterdam. Een productie gebaseerd op het welbekende dagboek van Anne Frank, een meisje wat dat samen met haar gezin moest onderduiken voor de Duisters in een achterhuis van een kantoorpand aan de Prinsengracht te Amsterdam. De 13-jarige Anne Frank schreef destijds een dagboek over haar leven in het achterhuis. Dat inmiddels wereldberoemde dagboek, is dan ook de leidraad van deze massale theaterproductie die voor onbepaalde tijd te bezichtigen is in Theater Amsterdam. Ook wij bezochten deze veelbesproken theaterproductie.
De voorstelling begint met een fluisterend dialoog tussen de zusjes Anne en Margot Frank, er bekruipt je kippenvel als er wordt gesproken over ‘na de oorlog’ en de daar bij behorende dromen. De ijzige sferen verdwijnen al snel als het gigantische witte projectiescherm open schuift en we terecht komen in een brasserie in Parijs, waar Anne Frank (Rosa da Silva) een jonge uitgever leert kennen. De twee raken in gesprek en Anne vertelt dat ze een boek aan het schrijven is. Hij mag het boek niet lezen van Anne omdat het nog niet af is, dat heeft immers nog nooit iemand gemogen. Als de uitgever vraagt of ze dan tenminste wil vertellen waar het boek over gaat, begint het verhaal en worden we mee teruggenomen in de tijd. Terug naar de oorlogstijd waar Joden niet meer veilig zijn en door de nazi’s in grote getale worden afgevoerd naar concentratiekampen, terug naar de tijd waar Joden geen mensen meer zijn.
Op 12 juni 1942 viert Anne Frank haar dertiende verjaardag samen met haar vrienden en familie in haar woonhuis aan het Merwedeplein in Amsterdam. Op deze dag krijgt Anne van haar ouders een dagboek cadeau dat ze zelf ‘Kitty’ noemt. Vanaf deze dag heeft Anne de intentie om dagelijks in haar dagboek te schrijven, wat ze dan ook vol overgave belooft aan haar familie. Ze is blij en dankbaar met dit cadeau en begint meteen met schrijven. Een korte periode na de verjaardag van Anne slaat het noodlot toe. Haar zus, Margot Frank (Chava voor in ’t Holt), is opgeroepen door de SS om te gaan werken in een werkkamp in Duitsland. De familie Frank besluit dat Margot niet gaat en dat ze per direct gaan onderduiken. Margot vertrekt diezelfde avond nog naar het achterhuis en de familie Frank brengt nog één nacht door in het huis aan het Merwedeplein voordat ook zij vertrekken naar het schuiladres aan de Prinsengracht. Het adres waar ze ruim twee jaar zullen doorbrengen voordat ze in handen vallen van de Duitsers en worden gedeporteerd naar concentratiekampen.
De decors in de voorstelling ANNE zijn imposant en op ware grootte nagebouwd. Zo is het achterhuis in alle grootsheid nagebouwd, alle vier verdiepingen van zowel het achterhuis als het voorkantoor zijn op ware grote ten tonele gebracht. We kijken daadwerkelijk mee naar het leven in het achterhuis en mede doordat het achterhuis meedraait met het spel ervaart de kijker een driedimensionale theaterervaring. Waar de productie theatertechnisch weet te imponeren lukt dat de acteurs met hun spel beduidend minder. ANNE wordt vanuit het retrospectief verteld met als rode draad het gesprek in Parijs tussen de uitgever en Anne. Dit voelt, vooral aan het begin van de voorstelling, een beetje klinisch aan. Daarnaast komt de drie uur durende voorstelling erg traag op gang en weet het pas na de pauze echt te pakken. Spijtig is dan ook dat de climax van de voorstelling, het moment dat de familie Frank en de familie van Pels uit het achterhuis worden gehaald door de Duitsers, een hoop belading mist. Het puntje van de stoel wordt dan ook pas echt bereikt net voor de slotscène waar Otto Frank (Paul R. Kooij) als enige overlevende uit het achterhuis in een pijnlijk monoloog vertelt hoe het is afgelopen met zijn mede bewoners uit het achterhuis. Aan dit kleine stukje monoloog ontbreekt niets en het weet de theaterbezoeker te raken. Helaas mag dit stukje simpele maar krachtige theater niet dienen als definitief einde en keren we nog heel even terug naar een groots decor waar we Anne zien weglopen over een treinspoor richting haar eigen ondergang.
Robin de Levita en Kees Abrahams brengen met ANNE een technisch theaterspektakel naar het speciaal gebouwde Theater Amsterdam. Buiten de magnifieke decors en het knap staaltje techniek weet ANNE net niet aan de hoge verwachtingen te voldoen. Hoewel je drie uur lang wordt meegenomen naar het achterhuis, weet de productie te weinig gevoel over te brengen. Anderzijds geeft de productie wel een inzage in het wereldberoemde verhaal van Anne Frank en weten Levita en Abrahams wel een boeiend, krachtig, maar bovenal bijzonder theaterstuk ten tonele te brengen.