Hans Liberg: ‘Ik ben high en low tegelijk’

Pianokomiek Hans Liberg komt weer met een spiksplinternieuwe show, getiteld ATTACCA

Door: Dorothea Nieuwenhuis

Meneer Liberg, pianokomiek, muziek-comedian, virtuoos humorist. Welke beschrijving hebt u het liefst?
Ach, het maakt me weinig uit, maar de meeste mensen noemen me een pianokomiek. Dat klopt aardig. In Engeland omschrijven ze het met Music & comedy.

Sinds 2008 hebt u wel een officiële titel. Het heeft Hare Majesteit behaagd u tot ridder te verheffen. U bent nu ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Is dat het hoogtepunt van uw carrière?
Het is er één in een reeks. Ik heb meerdere hoogtepunten in mijn carrière meegemaakt waarbij ik dacht: Niet slecht. Het is absoluut een hoogtepunt en een officiële erkenning van mijn werk. Net als mijn Emmy. (International Emmy Award voor ‘Liberg zaps himself’, New York, red.)

Hoe kan een ‘doodnormale kleine jongen uit Amsterdam’ het op cultureel gebied zo ver schoppen?
Dat kan alleen als je een doodnormale, kleine jongen uit Amsterdam bent. Veel kunstenaars zoals Picasso en ik zijn van eenvoudige komaf. Franz Schubert was ook niet echt rijk. Maar weinig kunstenaars hebben van huis uit een adellijke titel. Je moet dingen op eigen kracht bereiken en misschien is de drang daartoe groter als je zogezegd ‘normaal’ bent. Ik ben geboren in de Jordaan. Ik ben high en low tegelijk, ik hou van Bach, Beethoven, Debussy, Górecki, Elgar en Scriabin, maar ik zing ook graag liedjes die mijn oma van moeders kant altijd door de kamer schalde. Ik streef naar authenticiteit, naar echt, naar waar. Ik probeer met elke show een stapje verder te komen.

Door het pianospel van uw oma van vaders kant kwam u al vroeg in contact met muziek. Wat was uw oma voor een vrouw?
Mijn oma was een Duitse uit Holzminden die in de 19e eeuw naar Nederland is gegaan omdat er in Duitsland nauwelijks werk te vinden was. De Nederlanders waren rijk. Mijn overgrootvader was hoefsmid en had een smidse in Amsterdam. Dankzij hem kon mijn oma pianospelen. Ze hadden in die tijd nog geen cd’s, alleen een oude Polyphon speeldoos. Die is nu 120 jaar oud en in mijn bezit. Mijn grootouders kenden de klassieke muziek goed. Mijn ouders luisterden naar de Andrews Sisters en Glenn Miller, de oorlogsmuziek uit Amerika. Ik ben dus opgegroeid met zowel de klassieke als de populaire muziek. 

Moet je van klassieke muziek houden om echt van uw optreden te kunnen genieten?
Nee, volgens mij niet. Het is van alles wat: 50% klassieke muziek en 50% andere muziek. Er zitten zelfs kinderen in de zaal die begrijpen wat ik doe, maar namen als Brahms, Bach en Beethoven niet kennen. Intuïtief begrijpen ze de muziek. Maar het is wel fijn om iets over klassieke muziek te weten, want dan kan je dubbel genieten.

Houdt u rekening met de leeftijd van uw publiek?
Nee, ik geloof niet in leeftijd. Harry Mulisch voelde zich altijd 17. Ik weet wat jongeren leuk vinden, ik heb drie kinderen rond die leeftijd en een heel stel jonge mensen in de show èn mee op tour. Ouderen moeten zich verdiepen in de wereld van de jeugd en er voor open staan. Bijvoorbeeld Ben Cramer en Ali B. die samen rappen op ‘Hij was maar een clown’ – fantastisch! Bach improviseerde ook op oude kerkmelodieën. Het is een eeuwenoud principe. Oude wijn in nieuwe zakken.

Op uw 18e bent u muziekwetenschap gaan studeren in Amsterdam. Uw afstudeerscriptie ging over Scat Vocals. Wat vindt u belangrijker, spraak of muziek?
Toch vooral de muziek, want ik ben niet altijd zo in tekst geïnteresseerd. Ik luister niet altijd naar teksten en ze kunnen dus zelfs in het Latijn zijn. Het gaat mij vooral om het verhaal dat de muziek vertelt.

Achter uw grappen en humor zit, zoals bij alle komieken, een serieuze boodschap. Humor heeft te maken met vrede. De innerlijke vrede, of de vrede in de gemeenschap?
Humor is ook serieus. Humor is net zo hard nodig als kunst, dromen en muziek. Het leven is meer dan alleen maar werken en eten. Humor maakt de mensen menselijk. Het heeft ook wel te maken met humus; een soort compost waardoor je kunt groeien, en gezond blijft. Daarom is het zo serieus. Maar humor kan ook een tragische achtergrond hebben zoals bijvoorbeeld in de blues te horen is. Een lach of een traan liggen heel dicht bij elkaar. Ik neem mezelf niet zo serieus, want je moet jezelf blijven relativeren en daar zorgt humor voor. Dat maakt je menselijk en zorgt dat je met beide benen op de grond blijft staan. Dan kan je groeien.

Waar haalt u die creativiteit en inspiratie vandaan?
Simpelweg door van 10 tot 1 te werken. In mijn tuin staat een werkhuisje dat er uit ziet als een stapel hout. Het is speciaal voor mij ontworpen door Piet Hein Eek. Inmiddels heeft dat huisje een eigen carrière; het is beroemd tot aan Japan! Ik heb er deze show ‘ATTACCA’ geschreven. Ik zit daar elke dag. Muziek is de impuls en levert mij meestal de ideeën. Daar omheen komt de taal, het verhaal.  Alles wat in me opkomt verzamel ik in een grote doos en later orden ik dat tot nieuwe onderwerpen voor mijn show. Het is een proces waarin ik vele uren moet maken, maar dat moesten Beethoven en de Beatles ook.

In elke show  heeft u het wel over de liefde voor muziek. Met welk lied kun je het hart van een vrouw veroveren?
(Lacht) Dat weet ik niet. Dat hangt van de vrouw af. Zelf denk ik dat je een vrouw beter met humor kan veroveren dan met muziek. Maar ik heb mijn vrouw veroverd door de hele tijd (zingt) ‘When I fall in love, it will be forever’ te zingen. We hebben elkaar in Parijs leren kennen. Het best is dus een mooi lied voor een mooie vrouw, in een mooie plaats.

Vertel nog even wat het publiek nog meer kan verwachten van uw nieuwe show ATTACCA
ATTACCA. Zoals de titel al aangeeft … oh nee, dat gaan we niet verklappen. Het is een show met High en Low: camping repertoire, gecombineerd met een elitaire meezinger over George Condo. George wie? … Zoek dat zelf maar op. Wat niet veel mensen weten, is dat ik een grote kunstverzameling heb, maar daar niet graag mee te koop loop. In ATTACCA daarover meer. Verder natuurlijk een virtuoze solo op de alpenhorn (lacht) Klassiek, pop en alles wat er zo aan muziek te vinden is. “Het houdt niet op, niet vanzelf”. Veel beweging en hippe arrangementen.

De nieuwe show ATTACCA van Hans Liberg is in december en januari te zien in de volgende theaters.