Legendary Albums ….. What’s Going On (Marvin Gaye)

In november van het jaar 1970 ging Marvin Gaye langs bij platenbaas Berry Gordy met een nieuwe single die hij opgenomen had. Gordy was verrukt van de single, getiteld ‘What’s Going On’. Het was meer dan een jaar geleden dat Marvin met het nummer ‘That’s The way Love Is’ zijn laatste grote hit had. De zanger ging door een moeilijke periode. In de jaren ’60 had Gaye veel succes als een zang en dans man, maar in 1967 kreeg zijn zangpartner Tammi Terrell te horen na ze op het podium in de armen van Gaye in elkaar gezakt was dat ze een hersentumor had.Na een flink aantal mislukte operaties overleed de zangeres op 16 maart 1970, Marvin ontroostbaar achter latend. Alsof dat voor hem nog niet genoeg was kreeg hij problemen met de belasting, stond zijn huwelijk op springen en was zijn enige broer aan het vechten voor zijn vaderland in Vietnam.

Moe van het schrijven van liefdesliedjes schreef Gaye ‘What’s Going On’ met de hoop dat hij met dat nummer zijn muzikale carriére een boost kon geven. Hij wilde in “zijn” woorden de ziel van de mensen bereiken. Toen zijn baas Berry Gordy de opname beluisterde, veranderde zijn enthousiasme in woede. Het nummer was veel meer dan zomaar een soulnummer, het was een protest tegen de Vietnamoorlog met teksten als “Mother, mother, there’s too many of you crying” en “Brother, brother, brother, there’s far too many of you dying”. Volgens Gordy botste het nummer met alles waar Motown voor stond en bestempelde het nummer als het slechtste nummer dat hij ooit gehoord had. Gaye gaf geen krimp, hij geloofde in zijn muziek en stelde Gordy een ultimatum; “Breng het nummer uit, of ik verlaat Motown”.

Na vier maanden gaf Gordy toe en bracht het nummer toch uit ook al was hij ervan overtuigd dat het een regelrechte flop zou worden. ‘What’s Going On’ werd een enorme hit en behaalde de nummer één positie in de R&B charts. Dit succes opende de deur voor Gaye en zorgde ervoor dat hij een album op kon gaan nemen. Momenteel word het album beschouwd als een van de beste albums ooit, verlegde ‘What’s Going On’ de grenzen door Latin ritmes, complexe samenzang en politiek getinte teksten samen te voegen tot lange onorthodoxe nummers. Maar bovenal bracht het album wat Gaye wilde, het bereiken van de ziel van de mensen. Gaye was er altijd al van overtuigd dat zijn stem bedoeld was om een hoger doel te bereiken. Toen hij elf jaar jong was, had hij regelmatig dromen dat hij aan het zingen was voor ‘velden van de mensheid’. Alleen vroeg hij zich af wat voor soort nummers hij dan zou gaan zingen.

Als zoon van een priester was Gaye opgevoed in een wereld van gospelmuziek, terwijl hij zelf van andere stijlen hield. Zijn vader was daarintegen overtuigd van het feit dat de Jazz en Blues muziek van de duivel was en liet het niet toe in zijn huis. Dit zorgde voor een constante sfeer in het huis en in 1958 besloot Gaye op 19-jarige leeftijd om het ouderlijk huis te verlaten en te gaan touren met een doo-wop groep genaamd The Moonglows. Als reaktie onterfde zijn vader hem. Na twee jaar van touren kwam Gaye terecht in Detroit alwaar hij een contract tekende bij Motown Records. Voor die tijd werkte hij al samen met een ander heethoofdige vaderfiguur, Motown oprichter Berry Gordy. Gordy, een voormalig automonteur, modelleerde zijn bedrijf aan de lopende band van Ford. Gordy was ervan overtuigd dat om een superster te creëren het enige wat je nodig hebt is moderne kleding, danslessen en een cursus in etiquette.

Eind jaren ’60 had Gordy’s overtuiging ervoor gezorgd dat artiesten als Smokey Robinson, The Temptations en The Surpremes ervoor gezorgd hadden dat zijn bedrijf in een multi miljoenen bedrijf was veranderd. Gaye had geholpen omdat te bereiken, deels als solozanger en als deel van het duo Gaye-Terrell. Gordy’s aparte kijk op het maken van muziek irriteerde Gaye. Gordy geloofde dat artiesten in een specifieke rol horen te zitten, als tandwielen in een machine. Gaye wilde zich ontwikkelen en experimenteen met muziek, nieuwe stijlen van tekstschrijven en zijn eigen nummers produceren. Toen Gordy erop stond dat Gaye de in het pak gehesen gladde R&B zanger bleef zoals de wereld hem had leren kennen en van hem hield voelde de zanger zich in een muzikale wurggreep zitten.

Zelfs nadat ‘What’s Going On’ Motown’s snelst verkopende single was geworden had Gordy twijfels om een heel album op te nemen met liedjes met een betekenis. Hij ging op dat moment een weddenschap aan met Gaye; Als hij het album binnen dertig dagen af zou hebben zou Motown het uitbrengen en zou Gaye de vrije hand krijgen over zijn muzikale carriére. Als het hem niet zou lukken moest hij zijn pak weer aantrekken en weer liefdesliedjes gaan zingen. Natuurlijk nam Gaye de weddenschap aan. Toen de tijd verstreek verzamelde hij een apart team. In plaats van het gebruiken van de mogelijkheden binnen Motown, koos hij voor underdogs en schreef zelfs nummers samen met de liftbestuurder van Motown. Met zijn manier van schrijven bracht Gaye een frisse wind door het fenomeen ‘protestmuziek’. In plaats van het simpelweg bespreken van werkeloosheid en drugsgebruik zorgde hij ervoor dat de onderwerpen meer persoonlijk werden door erover te zingen in ‘de eerste persoon’.

In ‘Inner City Blues (Make Me Wanna Holler)’ zingt hij over werkeloosheid en in het nummer ‘Flyin’ High (In the Friendly Sky)’ komt het onderwerp heroineverslaving aan de orde. Veel van Gaye’s nummers waren een weerspiegeling van zijn religieuze opvoeding. ‘God is Love’ bied de mogelijkheid tot vergiffenis en redding, terwijl ‘Save the Children’ een vraag aan de luisteraars is om te toekomst te beschermen. Toen het album uitkwam was het album een ongehoorde mix van gospel en pop. In de studio waren de sessie muzikanten en “slachtoffers” van het regime van Gordy het zat en omarmden de “de pot op met het bedrijf” mentaliteit van Gaye. De zanger voorzag hun met voedsel en marihuana en daardoor speelden ze vrij en bouwden ze sterke melodieën rond Gaye’s teksten.

Toen het album klaar was klonk het als iets wat nog nooit door Motown uitgebracht was, en zag er ook zo uit. In plaats van Gaye in een strak pak stond hij op de hoes met een smoezelig gezicht, starend in de verte. Ook was het voor het eerst dat een Motown album de songteksten van de nummers erbij deed, Gaye wilde dit omdat hij vond dat de teksten duidelijk en helder moesten overkomen. Toen ‘what’s Going On’ in de winkels lag waren de critici lyrisch. Billboard noemde Gaye trendsetter van het jaar en Time noemde het album een melodieus, symphonisch meesterwerk. Zelfs Jesse Jackson was er lovend over. Sinds dat het album uitkwam beïnvloedde het de R&B, insprireerde Stevie Wonder, Lauryn Hill, Kanye West en nog veel meer artiesten. Ondanks dat het album voor velen een soort van troost was, gaf het maar een kleine weerspeigeling van Marvin’s probleemvolle leven weer.

De laatste dertien jaar van zijn leven waren een mix van drugs, verbroken relaties en financiële problemen. In 1982 kwam hij nog een keer goed terug met de grote hit ‘Sexual Healing’, maar helaas zorgden lichamelijke en geestelijke klachten ervoor dat hij weer terug moest naar zijn ouderlijk huis. Op 1 april 1984 liep een discussie zo hoog op dat zijn vader hem twee keer in de borst schoot waarna Gaye direkt overleed, één dag voor zijn 45e verjaardag. Nu Marvin’s muziek sinds het uitkomen van ‘What’s Going On’ veel nieuwe generaties van luisteraars heeft bereikt, is het album het mooiste wat hij ooit behaalde, het moment dat hij sociaal bewustzijn mixte met soul.